Khơi vốn đình trệ, thúc đẩy tăng trưởng do khu vực tư nhân dẫn dắt

Việt Nam đang bước vào một trong những giai đoạn cải cách có quy mô lớn và toàn diện nhất trong lịch sử. Kể từ đầu năm, một loạt sáng kiến chính sách quan trọng của Bộ Chính trị đã được triển khai. Trong đó, bốn nghị quyết lớn gồm Nghị quyết 57, 59, 66 và 68, lần lượt tập trung vào đổi mới sáng tạo, phát triển vùng, cải cách thể chế và mở rộng khu vực tư nhân. Các nghị quyết này tạo nền tảng cho một chương trình chiến lược mới, xoay quanh ba ưu tiên: phát triển khu vực tư nhân, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, và đẩy nhanh tiến độ đầu tư công, theo bà Đặng Nguyệt Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu Dragon Capital.

Nhiều tập đoàn lớn trong nước đã có phản hồi tích cực với chính sách thúc đẩy sự tham gia khu vực tư nhân vào các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia. THACO và Vingroup... đề xuất đầu tư vào tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam. Ảnh minh họa

Bà Minh nhận định, điểm nổi bật không chỉ nằm ở nội dung cải cách mà còn ở tốc độ triển khai, cho thấy một cách tiếp cận chủ động, linh hoạt hơn trong điều hành chính sách.

Để hỗ trợ tiến trình cải cách, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 198 và 139 nhằm thúc đẩy sự tham gia của khu vực tư nhân vào các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia. Nhiều tập đoàn lớn trong nước đã có phản hồi tích cực. THACO và Vingroup đề xuất đầu tư vào tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, Hòa Phát cam kết cung cấp vật liệu hạ tầng, FPT tập trung vào phát triển nguồn nhân lực và năng lực thiết kế chip bán dẫn.

"Những phản hồi này cho thấy sự chuyển biến rõ rệt trong tâm lý khu vực tư nhân. Đồng thời, Chính phủ đã điều chỉnh cách tiếp cận đối với các vi phạm kinh tế, chuyển hướng ưu tiên sang xử phạt hành chính và khắc phục hậu quả tài chính, thay vì truy cứu hình sự trừ những trường hợp nghiêm trọng.

Điều này được kỳ vọng sẽ góp phần cải thiện môi trường đầu tư và nâng cao mức độ tham gia của khu vực tư nhân", đại diện Dragon Capital kỳ vọng.

Bà Đặng Nguyệt Minh

Theo chuyên gia phân tích, ở cấp độ dự án, một cuộc rà soát toàn diện các khoản đầu tư đình trệ chưa được khai thác hiệu quả đã được hoàn tất. Các đề xuất dự kiến sẽ được trình lên Bộ Chính trị và Quốc hội, nhằm giải quyết các vướng mắc pháp lý và thủ tục hiện đang ảnh hưởng tới hơn 2.200 dự án, với tổng vốn đăng ký khoảng 235 tỷ USD trên diện tích khoảng 347.000 ha.

Theo bà Đặng Nguyệt Minh, con số này tương đương gần 50% GDP và đang tạo ra lực cản đáng kể đối với hiệu quả sử dụng vốn trong nền kinh tế. Thực trạng này cũng góp phần lý giải khoảng cách kéo dài giữa tăng trưởng tín dụng và mức mở rộng tổng phương tiện thanh toán, khi phần lớn tín dụng được phân bổ vào các dự án chậm triển khai hoặc có năng suất thấp. Các bộ, ngành đã được giao nhiệm vụ tiếp tục rà soát, sửa đổi quy định liên quan, với kỳ vọng các bước đi lập pháp sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 10/2025 và bắt đầu được triển khai trong các tháng sau đó.

Trong bối cảnh dư địa cho việc nới lỏng chính sách tiền tệ không còn nhiều, chính sách tài khóa được xác định là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2025, chuyên gia nhận định.

Dù quá trình tinh gọn bộ máy hành chính còn đối mặt với nhiều thách thức, tỷ lệ giải ngân đầu tư công tính đến cuối tháng 5 đã đạt 24,1% kế hoạch năm, cao hơn so với mức 20,3% cùng kỳ năm trước. Thủ tướng đã yêu cầu giải ngân toàn bộ kế hoạch vốn đầu tư công năm nay, tương đương khoảng 31,9 tỷ USD. Chính phủ cũng thể hiện sẵn sàng huy động thêm nguồn vốn trong và ngoài nước cho các dự án quy mô lớn. Trong trường hợp cần thiết, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài của quốc gia có thể tiến sát hoặc vượt ngưỡng cảnh báo, ước tính khoảng 5% GDP.
“Tâm lý từ khu vực tư nhân được cải thiện đáng kể, khi doanh nghiệp tái tham gia các dự án công, một phần nhờ cải cách pháp lý ưu tiên xử phạt hành chính thay vì truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cũng theo nhà phân tích của Dragon Capital, những chính sách mới này thể hiện sự thay đổi rõ rệt trong chiến lược phát triển kinh tế, vượt xa các cải cách nhỏ lẻ và tốc độ tăng trưởng cơ bản. Chính phủ đang định hình một mô hình tăng trưởng mới với trọng tâm là mở rộng khu vực tư nhân, được hậu thuẫn bởi cải cách lập pháp và thúc đẩy mạnh đầu tư công. Mục tiêu là đạt tốc độ tăng trưởng GDP bền vững trên 8%, vượt xa mức trung bình 5,5–6,5% trước đây và phản ánh sát hơn tiềm năng thực tế cũng như mức độ tích lũy vốn của nền kinh tế.

"Nếu được thông qua và triển khai đồng bộ, cải cách này có thể giải phóng nguồn vốn lớn chưa được sử dụng hiệu quả, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng phân bổ tín dụng trong nền kinh tế", bà Đặng Nguyệt Minh nhấn mạnh.