Căng thẳng Trung Đông, chiến tranh thương mại phủ bóng G20 ở Nhật Bản

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ gặp nhau, lần đầu tiên trong vòng 7 tháng, để thảo luận về những tranh chấp ngày càng leo thang giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Nhưng triển vọng được cho là mong manh, do không bên nào chịu nhượng bộ sau khi các vòng đàm phán thất bại hồi tháng 5.

Kết quả cuộc gặp sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới nhiều thành viên G20, khi căng thẳng thương mại đã làm xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu, kìm hãm tăng trưởng kinh tế thế giới, dẫn đến lập trườngmềm mỏng hơn về lãi suất tại một số ngân hàng trung ương trong nhóm.

Tuy vậy, nhiều người bày tỏ lo ngại rằng cuộc chiến thương mại sẽ lấn át các nỗ lực giải quyết những vấn đề quốc tế khác.

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc là “nghiêm trọng” nhưng không nên “biến các tổ chức đa phương thành con tin”, một quan chức tại Điện Elysee, văn phòng của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, nói.

Tổng thống Trump sẽ đến Osaka, thành phố phía tây Nhật Bản, chỉ một tuần sau khi ngừng tấn công trả đũa lên Iran sau khi Tehran bắn rơi một UAV quân sự của Washington. Nguy cơ xung đột ở Trung Đông đã khiến giá dầu tăng trên toàn thế giới.

Ảnh: Reuters.

Các nhà lãnh đạo Nga và Arab Saudi, đều là thành viên G20, cũng sẽ tham dự cuộc họp thượng đỉnh dài 2 ngày, bắt đầu vào 28/6, trước khi dự cuộc họp của OPEC vào ngày 1-2/7 để thảo luận về chính sách nguồn cung dầu.

Thị trường tài chính đã hồi phục sau khi ông Trump và ông Tập điện đàm tuần trước, đồng ý gặp mặt ở Osaka và tiếp tục cuộc đàm phán thương mại đã thất bại hồi tháng 5, sau khi Mỹ cáo buộc Trung Quốc rút lại các cam kết đưa ra trước đó.

Hai bên đã áp thuế lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa của nhau trong suốt cuộc chiến kéo thương mại dài gần 1 năm, mặc dù đã cố gắng đi tới một thỏa thuận thương mại.

'Bất kỳ kết quả nào'

Trump coi cuộc gặp với ông Tập, dự kiến diễn ra vào 29/6, là cơ hội để nắm bắt quan điểm của Bắc Kinh, và ông “cảm thấy thoải mái với bất kỳ kết quả nào”, một quan chức Mỹ cấp cao cho biết.

Nhà Trắng từ chối thảo luận về các kỳ vọng trước cuộc đàm phán, chỉ bày tỏ mong muốn nhà lãnh đạo Trung Quốc sẽ thực hiện các cam kết đến cùng để cạnh tranh công bằng.

Bắc Kinh phản bác rằng Washington đang yêu cầu thực hiện một loạt các cải cách kinh tế có mức độ tương đương với xâm phạm chủ quyền.

Trong các phát biểu công khai, nhà chức trách Trung Quốc cho biết các hệ quả từ chiến tranh thương mại có thể kiểm soát được và họ không vội vàng đạt thỏa thuận.

Nhiều người ở Bắc Kinh hy vọng chiến dịch bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 có thể khiến Trump giảm bớt các biện pháp trừng phạt thương mại có khả năng khiến những người nông dân và doanh nghiệp ủng hộ ông bất bình.

“Ngay bây giờ chúng tôi cảm thấy chúng tôi bình tĩnh hơn phía Mỹ”, Liang Ming, chuyên gia thương mại tại Học viện thương mại và Hợp tác kinh tế Quốc tế của Bộ Thương mại Trung Quốc, cho biết.

'Quỹ đạo mới'

Ông Tập sẽ không đi sâu vào chi tiết của một thỏa thuận thương mại tiềm năng như đã làm trong cuộc gặp với Trump tại Buenos Aires, Argentina, vào tháng 12, một nguồn tin tiếp xúc với quan chức thương mại Trung Quốc gần đây cho biết.

Thay vào đó, ông sẽ cố gắng “thiết lập một quỹ đạo mới” cho mối quan hệ, nguồn tin dẫn lời các quan chức thương mại cho biết.

Các chuyên gia thương mại Trung Quốc thừa nhận sự bất đồng trong giới chính sách về việc đối đầu với Mỹ trong thương mại, với nhiều mối lo ngại tăng thêm thuế từ Mỹ.

Lệnh cấm của Mỹ lên gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Huawei Technology cũng có thể là điểm nổi bật trong cuộc đàm phán giữa 2 nhà lãnh đạo.

Tuy nhiên, 2 bên nhiều khả năng sẽ đạt được một thỏa thuận đình chiến hơn là một thỏa thuận thương mại, Matthew Goodman thuộc Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, trước đây là cố vấn kinh tế quốc tế cho cựu tổng thống Barack Obama, cho biết.

Nhiều thành viên G20 khác, như Ấn Độ, Nhật Bản, Mexico và các quốc gia trong Liên minh châu Âu, đã phải vất vả đối phó với những nỗ lực của chính quyền Trump nhằm tái thiết quan hệ thương mại theo hướng có lợi hơn cho Mỹ.

Căng thẳng vùng Vịnh

Nguy cơ rõ ràng của một cuộc xung đột ở Trung Đông là mối quan tâm lớn ở hội nghị thượng đỉnh G20, khi vụ bắn hạ UAV xảy ra không lâu sau khi hai tàu chở dầu bị tấn công ở vùng Vịnh.

Ảnh: Reuters.

Một quan chức Nhà Trắng cho biết Trump sẽ gặp ít nhất 8 nhà lãnh đạo thế giới, bao gồm Thái tử Arab Saudi Mohammed bin Salman, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và Tổng thống Nga Vladimir Putin, để tìm kiếm sự ủng hộ cho các lệnh trừng phạt đối với Iran.

Thủ tướng Shinzo Abe của nước chủ nhà mong muốn hội nghị G20 tập trung vào cải tổ Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), trao quyền cho lao động nữ và giảm thiểu rác thải nhựa trên đại dương.

Ông cũng muốn thảo luận các quy tắc toàn cầu về quản trị dữ liệu nhằm cân bằng giữa việc bảo vệ tài sản cá nhân và trí tuệ với các luồng dữ liệu tự do hơn như y tế, công nghiệp và phi cá nhân.

Tuy nhiên, Mỹ tin rằng Trung Quốc sẽ chỉ thu thập dữ liệu mà không chia sẻ chúng, một nguồn tin chính phủ Nhật Bản cho biết. Những bất đồng này có thể gây khó khăn cho các nhà lãnh đạo khi đưa ra một thông cáo cuối cùng, các quan chức cho biết.

“Không có nhiều chủ đề mà tất cả các bên tham gia đều có thể đồng tình”, một quan chức chính phủ Nhật Bản khác cho biết. “Có lẽ việc giảm thiểu rác thải nhựa sẽ là lĩnh vực duy nhất không bên nào phản đối”.