Tìm vốn qua trái phiếu liệu có rủi ro?

Những tháng đầu năm 2017, nhiều công ty chứng khoán tung ra kế hoạch phát hành trái phiếu với mục tiêu huy động vốn khá tham vọng. Tuy nhiên, hoạt động này không chịu sự giám sát của các tổ chức tín dụng nào? Liệu kênh tìm vốn qua trái phiếu liệu có rủi ro…

Nhiều kế hoạch tham vọng

Trong năm 2017, Công ty Chứng khoán MB vừa chốt phương án phát hành 700 tỷ đồng trái phiếu không chuyển đổi. Tiếp đó, Công ty Chứng khoán Bản Việt cũng vừa công bố kế hoạch phát hành 400 tỷ đồng trái phiếu (đợt 1/2017). Trước đó, Cty CK IB cũng công bố phương án phát hành tối đa 600 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ năm 2017.

Trái phiếu mà các Cty CK có kế hoạch phát hành đều là trái phiếu có kỳ hạn ngắn từ 1- 3 năm và là loại trái phiếu tín chấp, không chuyển đổi.

Ngoài mục tiêu cải thiện năng lực tài chính để chủ động nguồn vốn trong hoạt động, việc huy động vốn qua kênh trái phiếu của các cty chứng khoán để đáp ứng cho triển khai cho vay giao dịch ký quỹ, đầu tư kinh doanh chứng khoán(còn gọi tắt là nghiệp vụ Margin Trading)

Theo báo cáo tài chính các quý và năm trong 2 năm 2015 – 2016 có 8 Cty CK gồm gồm VPBS, SSI, VDS, VNDS, MBS, VCSC, VIX và VCBS đã phát hành khoảng 5.938 tỷ đồng trái phiếu DN kỳ hạn ngắn và dài huy động vốn từ các cá nhân và tổ chức. Cả 8 Cty CK này đều đang cung cấp dịch vụ cho vay margin cho nhà đầu tư theo quy định cho phép.

Như vây, có thể thấy rằng Thông tư 36 của Bộ Tài chính có hiệu lực từ tháng 2/2015 quy định các tổ chức tín dụng (TCTD) chỉ được phép cho vay đầu tư, kinh doanh chứng khoán dưới 5% vốn điều lệ nên nguồn vốn phục vụ nhu cầu vay margin bị hạn chế. Vì vậy, để có nguồn vốn dồi dào, các công ty chứng khoán đã phát hành trái phiếu DN từ cuối cho cả cá nhân và tổ chức.

Theo nhận định của các chuyên gia, việc các  Cty CK phát hành trái phiếu DN cho các cá nhân, và tổ chức kinh tế về bản chất là hình thức huy động vốn để phục vụ chủ yếu cho mục đích kinh doanh khá rủi ro (cho vay đầu tư chứng khoán). Tuy nhiên, các công ty chứng khoán không chịu sự quản lý  như các tổ chức tín dụng dù họ vẫn huy động vốn trên thị trường dưới hình thức biến thể của tiền gửi là trái phiếu của DN…

Đâu là nguy cơ tiềm ẩn

Việc các Cty CK phát hành trái phiếu và cho vay margin bản chất là hoạt động của tín dụng nhưng không chịu sự quản lý giám sát giống như các  tổ chức tín dụng . Đây có thể xem là một trong những nguy cơ tiềm ẩn của rủi ro hệ thống cần có chế tài đề giám sát không thể buông lỏng, chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu bình luận…

Thực tế cho thấy, khi TTCK đi lên thì giao dịch margrin mang lại nhiều yếu tố tích cực, vì nó sẽ như một đòn bẩy thúc đẩy thị trường, tạo tính thanh khoản, từ đó giúp thị trường có được sự tăng bền trưởng.

Tuy nhiên giao dịch này vẫn tồn đọng không ít các rủi ro mạo hiểm, khi TTCK có những phiên điều chỉnh hay giảm điểm liên tục. Lúc này, áp lực của nhà đầu tư sử dụng sản phẩm ký quỹ là rất lớn, từ đó đẩy thị trường đi xuống nhanh và sâu hơn là điều khó tránh khỏi.

Tuy nhiên, việc phòng tránh rủi ro phát hành trái phiếu DN không chỉ dựa vào các  Cty CK mà ngay các tổ chức tín dụng cũng cần phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi sử dụng đến biện pháp được coi là đòn bẩy tài chính này. Theo Trưởng phòng Môi giới  Cty CK Ngân hang cho biết , “Cty CK do mục tiêu tìm kiếm khách hàng, và có xu hướng chấp nhận rủi ro nên mới phát hành trái phiếu  với số vốn khá lớn. Do vậy, họ nên cân nhắc khi dùng đòn bẩy tài chính và cần có tổ chức tín dụng giám sát các hoạt động phát hành trái phiếu DN của các Cty CK hiện nay”…

Theo Thuỳ Dương DĐDN