Dự báo khả quan, nhưng vẫn tiềm ẩn bất ổn
Nửa đầu năm 2018, cá tra tại Ðồng bằng sông Cửu Long (ÐBSCL) tăng cả về diện tích nuôi và sản lượng. Kim ngạch xuất khẩu cũng tăng và dự báo tiếp tục khả quan ở nửa cuối năm, nhưng vẫn phụ thuộc lớn vào thị trường Trung Quốc.
Xuất khẩu có thể đạt 1,8 tỷ USD trở lên
Theo báo cáo của Hiệp hội Cá tra Việt Nam (VINAPA), đến 30/6, tổng diện tích nuôi mới cá tra các tỉnh ĐBSCL đạt 2.064ha (tăng 31% so với cùng kỳ), diện tích thu hoạch đạt 2.052ha (tăng 28,4%), sản lượng thu hoạch đạt gần 652.000 tấn (tăng gần 33%), năng suất trung bình đạt 318 tấn/ha (năm 2017 là 308 tấn/ha). Theo thống kê, tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra đến 31/5/2018 đạt 797 triệu USD, tăng 19,4% so với cùng kỳ 2017. Trung Quốc là thị trường lớn nhất của cá tra Việt Nam, tiếp theo là Mỹ và ASEAN. Xuất khẩu cá tra Việt Nam vào thị trường EU và Brazil sáu tháng đầu năm giảm so với cùng kỳ 2017.
Trao đổi với Tiền Phong, ông Dương Nghĩa Quốc - Chủ tịch VINAPA cho biết dự báo từ nay đến cuối năm, kim ngạch xuất khẩu cá tra khả năng đạt tốt, cả năm 2018 có thể đạt từ 1,8 tỷ USD trở lên, tăng hơn năm ngoái. Riêng thị trường đứng đầu là Trung Quốc vẫn có dấu hiệu khả quan vì họ nhập hàng nhiều, với lại nước này đã giảm thuế nhập khẩu cá tra Việt Nam từ 12% xuống còn 7%.
Theo VINAPA, Trung Quốc là thị trường mới nổi, giá trị và cơ cấu kim ngạch xuất khẩu qua nước này ngày càng có xu hướng tăng: từ 6,4% năm 2014 lên 10,3% năm 2015, rồi lên 17,8 % năm 2016 và đạt 23% năm 2017 (đứng đầu các thị trường nhập khẩu cá tra Việt Nam), các tháng đầu năm 2018 tiếp tục đứng đầu với kim ngạch 205 triệu USD (chiếm 25,5% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành). Hoạt động xúc tiến sang Trung Quốc không chỉ ở vùng duyên hải nữa mà sâu bên trong nội địa (Hồ Bắc, Tứ Xuyên). Tại Trung Quốc, xu hướng ưa chuộng sản phẩm cá tra Việt Nam ngày càng rộng rãi, với các khẩu vị món ăn đa dạng và phong phú.
Ông Nguyễn Ngọc Hải- Chủ nhiệm Hợp tác xã Cá tra Thới An (Cần Thơ) cho rằng nếu kiểm soát kỹ thì trong 6 tháng đầu năm 2018, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc (cả tiểu ngạch lẫn chính ngạch) có thể chiếm đến 50% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành. Theo ông Hải, từ nay đến cuối năm nhu cầu tiêu dùng của thị trường Trung Quốc thường tăng, do cuối năm là mùa đông nên hoạt động chăn nuôi sẽ khó khăn, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc sẽ có xu hướng tích cực.
[caption id="attachment_103049" align="aligncenter" width="640"]
Nuôi cá tra ở Vĩnh Long.[/caption]
Vẫn khó dự đoán
Tuy nhiên, ông Hải cũng nêu lưu ý, trong thương mại với thị trường Trung Quốc, sản lượng không phải là vấn đề, mà là sự ổn định.
Trả lời Tiền Phong về việc Trung Quốc mới đây tạm ngưng thu mua cá tra để tiêu thụ hết lượng hàng đã nhập trước đó, ông Dương Nghĩa Quốc cho rằng về mặt thị trường, có khi ngưng để giải quyết hàng rồi mua tiếp là chuyện bình thường, trong mua bán có lúc dừng lại vậy thôi, có thể về mặt thị trường chứ không phải cấm nhập. “Tuy nhiên, thị trường này vẫn rất khó dự đoán vì hiện nay cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc khó lường, tình hình bình thường thì tốt nhưng đã mang tính chất cuộc chiến thì không dám chắc được, nếu có gì thì mình cũng sẽ bị ảnh hưởng” - ông Dương Nghĩa Quốc nói.
Một khó khăn khác theo ông Quốc là thị trường châu Âu (EU), xuất khẩu cá tra Việt Nam sang đây giảm sâu vì EU đưa vào nhiều hàng rào kỹ thuật cũng như truyền thông bôi nhọ. “Hiện truyền thông Rumani đang bôi nhọ mình về dòng sông ô nhiễm, cá nhiễm thuốc bảo vệ thực vật..., Hiệp hội đang tổng hợp thông tin để báo cáo Bộ Nông nghiệp &Phát triển Nông thôn và Bộ Công Thương” - ông Quốc cho hay.
Với thị trường Mỹ, theo ông Võ Đông Đức - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Xuất nhập khẩu thủy sản Cần Thơ, sau khi bị áp thuế chống bán phá giá lần cuối cùng trong kỳ xem xét hành chính lần thứ 13 (POR13) của Mỹ, doanh nghiệp (DN) xuất khẩu cá tra sang thị trường này bị đánh thuế cao nhất đến 7,74 USD/kg, còn bình quân là 3,84 USD/kg (bằng giá bán). Tuy nhiên, Việt Nam vẫn có hai DN được hưởng mức thuế tốt, trong đó một DN có mức thuế 0,19 USD/kg và một DN được miễn thuế. Nhờ vậy, xuất khẩu cá tra sang Mỹ vẫn tăng, 5 tháng đầu năm 2018, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam vào thị trường này đạt 146 triệu USD (tăng 19% so với cùng kỳ).
"Tuy nhiên, thị trường này vẫn rất khó dự đoán vì hiện nay cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc khó lường, tình hình bình thường thì tốt nhưng đã mang tính chất cuộc chiến thì không dám chắc được, nếu có gì thì mình cũng sẽ bị ảnh hưởng".
Ông Dương Nghĩa Quốc
