2018 và thách thức tăng trưởng
Theo TS Lê Xuân Nghĩa - chuyên gia kinh tế, để đạt mục tiêu tăng trưởng trong 2017 và 2018, quan trọng nhất là các biện pháp "kiến thiết".
- Ông đánh giá như thế nào về khả năng đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% trong 2017?
Theo tôi, đây là một nhiệm vụ cực kỳ khó khăn. Tôi đưa ra một ví dụ cụ thể, muốn đạt được mức tăng trưởng GDP 6,7%, cần phải khai thác 1,5 triệu tấn dầu, than… để tăng nguồn cung. Trong khi đó, giá dầu thế giớ đang ở mức thấp, nguồn thu từ tài nguyên thô này là không nhiều. Do vậy, các nhà làm chính sách, cơ quan tư vấn cần phải tính toán thật kỹ trước khi đưa ra chỉ tiêu tăng trưởng.
Kinh nghiệm từ một số quốc gia cho thấy, trước khi đạt mốc thu nhập bình quân đầu người 2.000 USD thì đều có tốc tộ tăng trưởng cao nhưng sau đó thì chậm lại. Cụ thể: Hàn Quốc có mức tăng trưởng khoảng 8% trước khi đạt mức thu nhập bình quân đầu người 2.000 USD/năm vào năm 1983; mức tăng trưởng của Trung Quốc là khoảng 10% trước năm 2006, Thái Lan tăng trưởng khoảng 7,7% trước năm 2000... Sau khi đạt mức thu nhập bình quân 2.000 USD/người/năm thì hầu như tăng trưởng của các quốc gia này đều đi xuống. Hiện tăng trưởng của Hàn Quốc chỉ ở mức 4%, Trung Quốc xuống 6,5%, Malaysia xuống 5% và Thái Lan còn 4%. Trong khi Việt Nam vẫn giữ được mức 6,3- 6,4% là tích cực, để tăng trưởng hơn nữa là nhiệm vụ rất khó khăn.
- Khó nhưng không phải là không có giải pháp, thưa ông?
Theo Tổng cục Thống kê và các cơ quan phân tích thì GDP tiềm năng của Việt Nam chỉ ở mức 5,8%- 6%. Nếu muốn GDP thực cao hơn GDP tiềm năng cần phải có biện pháp "kích thích".
Thứ nhất, kích thích bằng tiền, tăng cung tiền, mở rộng tín dụng, nhưng hậu quả của biện pháp này sẽ khiến lạm phát tăng cao. Thứ hai, tăng chi tiêu ngân sách, vay để chi tiêu thì hậu quả là nợ công sẽ tăng lên. Ở các nước khác, ngân sách về nguyên tắc là cân bằng, nợ công là do vay để đầu tư và đầu tư có hiệu quả chứ không phải "đắp chiếu" như Việt Nam. Tuy vậy, biện pháp "kích thích" nào cũng có cái giá của nó. Vấn đề ở đây là làm thế nào để GDP tiềm năng tăng lên. Muốn như vậy thì phải có biện pháp "bồi dưỡng". Cụ thể, phải làm sao để công nghệ phát triển, năng suất lao động thực sự tăng lên, đào tạo nguồn nhân lực tiếp cận công nghệ mới. Đặc biệt, phải làm sao để giảm thiểu tất cả các thủ tục hành chính gây khó khăn cho doanh nghiệp. Khi GDP thực tăng dựa trên sự tăng lên của GDP tiềm năng thì mới có ý nghĩa.
- Để đạt mục tiêu tăng trưởng, Chính phủ quyết định nới room tín dụng từ 18% lên 21-22%. Ông nhận định thế nào về điều này?
Với hiện trạng nền kinh tế Việt Nam, để tăng GDP lên 6,7% thì mức tăng tín dụng 20-22% là vừa phải. Điều này sẽ kích thích được doanh nghiệp đầu tư. Tuy nhiên, về lâu dài, việc đầu tư cho doanh nghiệp cần một chiến lược bài bản, tổng thể và tầm nhìn vượt thời gian để GDP tiềm năng tăng lên. Đó mới là kế sách tăng trưởng hiệu quả lâu dài.
- Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội năm 2018 đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự thảo và báo cáo Chính phủ, với mục tiêu tăng trưởng GDP là 6,5%. Ông nghĩ sao về mục tiêu này?
Theo tôi, khi đưa ra chỉ tiêu tăng trưởng thì các nhà làm chính sách, các cơ quan tư vấn cần phải tính toán thật kỹ. Mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2018 thấp hơn 2017, để chúng ta có thời gian giải quyết các vấn đề cơ bản của nền kinh tế như: tái cơ cấu nền kinh tế, nâng cao chất lượng tăng trưởng, hơn là chạy theo mục tiêu tăng trưởng.
Trong đó, cần khắc phục cho được tình trạng đầu tư công kém hiệu quả, tránh tình trạng đầu tư dàn trải, thất thoát. Đồng thời, khắc phục tình trạng hoạt động kém hiệu quả của khu vực doanh nghiệp nhà nước, cải cách mạnh mẽ khối doanh nghiệp này, để tạo ra sự phân bổ lại các nguồn lực trong nền kinh tế. Cùng với đó là đổi mới mẽ công nghệ sản xuất và thiết lập hệ thống phân phối hiệu quả, nhằm tăng năng suất lao động và cải thiện vị trí trong chuỗi giá trị.
- Xin cám ơn ông!
