Sẽ siết chặt việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không có giấy tờ?

Tại Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất hoàn thiện quy định về công nhận quyền đối với hộ gia đình, cá nhân không có các giấy tờ về quyền sử dụng đất (Điều 137). Đây là nội dung được nhiều người dân rất quan tâm.

Ông Nguyễn Văn Đỉnh, chuyên gia pháp lý đầu tư, bất động sản, cho rằng sẽ có thay đổi đáng kể, có thể gây xáo trộn cho hoạt động cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân theo quy định tại Điều 137 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Bình luận về quy định nêu trong Điều 137 Dự thảo luật, ông Nguyễn Văn Đỉnh, chuyên gia pháp lý đầu tư, bất động sản, cho rằng sẽ có thay đổi đáng kể, có thể gây xáo trộn cho hoạt động cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho người dân.

Theo đó, khoản 1 Điều 137 Dự thảo giữ nguyên quy định của Luật hiện hành về công nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất trước ngày 1-7-2014 mà không có các giấy tờ về đất, đang thường trú tại địa phương và trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, làm muối tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, nay được UBND cấp xã xác nhận đã sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp. Trường hợp này áp dụng với vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn (thường là địa bàn miền núi).

Với trường hợp còn lại (không thuộc vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn), ông Đỉnh cho rằng tại khoản 2 Điều 137 Dự thảo luật quy định chặt hơn so với khoản 2 Điều 101 Luật Đất đai năm 2013. Theo đó, dự thảo chỉ cho phép công nhận quyền sử dụng đất nếu đáp ứng điều kiện: Không thuộc trường hợp lấn, chiếm, tranh chấp đất đai (với đất phi nông nghiệp thì phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn).

"Như vậy, điểm thay đổi lớn nhất nằm ở khía cạnh: Dự thảo đã loại bỏ trường hợp lấn, chiếm đất; trường hợp này sẽ không được công nhận quyền sử dụng đất" - ông Đỉnh cho hay. 

Ông Đỉnh đánh giá quy định này nếu được thông qua sẽ gây xáo trộn cho hoạt động cấp Giấy chứng nhận để công nhận quyền sử dụng đất cho người dân. Vì theo phần giải thích từ ngữ trong dự thảo luật, "chiếm đất" là trường hợp tự ý sử dụng đất do nhà nước quản lý hoặc đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác mà không được cho phép; sử dụng đất được nhà nước giao đất, cho thuê đất đã hết thời hạn mà không được gia hạn và đã có quyết định thu hồi đất nhưng không chấp hành. Trong khi đó, "lấn đất" là hành vi chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích đất sử dụng mà không được cho phép.

"Với cách giải thích từ ngữ này, có thể khẳng định đa số các trường hợp hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất hiện nay đều là thuộc trường hợp "lấn, chiếm đất" (do hệ quả của quá trình khai hoang, du canh, di cư...). Trường hợp này vẫn có thể được xem xét cấp Giấy chứng nhận theo Luật Đất đai hiện hành nhưng sẽ không được cấp Giấy chứng nhận theo Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)"- ông Đỉnh phân tích.

Theo chuyên gia Nguyễn Văn Đỉnh, để xử lý vấn đề nêu trên, khoản 3 Điều 137 Dự thảo luật quy định nếu hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà không có giấy tờ và không được công nhận quyền sử dụng đất, thì được nhà nước ghi nhận là người đang sử dụng đất tại thời điểm đăng ký, được tạm thời quản lý đất cho đến khi nhà nước có quyết định xử lý theo quy định của Chính phủ.

"Như vậy, nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ làm rõ trường hợp "người đang sử dụng đất" có được xem xét cấp Giấy chứng nhận (và phải nộp tiền sử dụng đất) hay nhà nước sẽ thu hồi để quản lý, sử dụng như đất công"- vị chuyên gia cho hay.